Imanol Sinde Martinez

Imanol, noiz egin zinen taldeko kide? Zer aldaketa ikusi dituzu denbora honetan Europako proiektuetan, aldaketaren bat egon bada? 
 
2024ko apiriletik daramat. Sartu naizenetik Europako proiektu-taldea hazten eta sendotzen ari dela ikusi dut. Proiektu berriak iritsi dira, eta beste batzuk eraikitzeko fasean daude, Europatik iristen zaizkigun lege-aldaketetara egokitzeko.

URAMUGA proiektuaren arduradun gisa, proiektua zehazki zer den azalduko zeniguke?  

URAMUGA, batez ere, mugaz gaindiko lankidetza-proiektu bat da. "Urak ez daki mugez" premisatik abiatzen gara, mugaren bi aldeetan uraren zikloaren erakunde eskudunen artean lan egiteko modu bat eraikitzen saiatzeko, lurraldeko biztanleentzat eraginkorrena dena.

Proiektuaren partzuergoa zortzi bazkidek osatzen dugu, eta guztiok mugako lurralde horretako uraren zikloaren kudeaketan eskumena dugu: Gipuzkoatik Txingudiko Zerbitzuak dago, Irun-Hondarribia inguruan uraren zikloa kudeatzen dutenak; gero, Communauté d 'Agglomération Pays Basque (CAPB) dugu, Ipar Euskal Herriko eremu osoan lan egiten duena; eta, azkenik, Nafarroako bazkide guztiak datoz, mugako uraren zikloa kudeatzen duten udalak: Baztan, Bera, Lesaka, Luzaide/Valcarlos eta Urdazubi/Urdax. Eta, jakina, NILSA, partzuergo guztiaren taldeburu gisa.

Hala, URAMUGAren barruan, uraren zikloaren gobernantza eta kudeaketa partekatua lantzen dituzten ekintzak ditugu, bai eta beste ekintza teknikoago batzuk ere; horietan, mugan dauden saneamendu- eta hornidura-sistemak hobetzeko azterlanak eta obrak egiten ditugu.

Eta, orduan, zer lan egiten duzu?
 
Nire kontratua Project Manager bezalakoa da, eta URAMUGA proiektuari guztiz lotuta dago. Partzuergoko taldeburu gisa, beste bazkideek ez dituzten erantzukizun batzuk ditugu, hala nola proiektua hitzartutakoaren arabera gauzatzen dela bermatzea eta ekintzak finantzaketan behar bezala gauzatzen direla kontrolatzea.

Gero, gainera, NILSAren berezko jarduerak daude. Ekintza horiek, batez ere, Dantxarinea inguruan daude inskribatuta, bertan saneamendu-sare partekatu bat baitago CAPBarekin. Udalerri horretan, Dantxarineako Bentetako saneamendu-urak Ainhoako araztegira bidaltzen dira, bertan tratatzeko. Araztegi hori CAPBko zerbitzuek kudeatzen dute.

Nazioarteko kudeaketa horrek erronka batzuk planteatzen ditu, batez ere lan-kulturari dagokionez. Beraz, proiektuaren helburua saneamendu-sistema partekatua hobetzea da, Nivelle ibaira balizko isurketak saihesteko.

Kasu horretan, nire lana sistema hobetzeko azterlanak eta obrak definitzea da, bai teknikoki, bai administratiboki, eta behar bezala egitea kontrolatzea.

Zer ekarpen egiten diote NILSAri Europako proiektuek eta zer ematen die NILSAk proiektu horiei?

NILSAren ustez, Europako funtsak aukera paregabea dira metodologia berriak ezartzeko, soluzio teknologiko aurreratuak probatzeko eta haien kudeaketa Europako nahiz estatuko lege-eskakizun berrietara egokitzeko aukera emango duten proiektu berritzaileak garatzeko. Uste dut, funts horiek gabe, ekimen asko mugatuta geratuko liratekeela tokiko aurrekontuen eskuragarritasunagatik, eta horrek zaildu egingo lukeela NILSAk herritarrei eskaintzen dizkien zerbitzuak modernizatzea eta optimizatzea.

Bestalde, NILSAk gaitasun handiko langileak mobilizatzen laguntzen du; gainera, uraren sektorean hainbat hamarkadatan lan egin ondoren sekulako know how ere eskuratu dute. Horregatik, nire ustez, harreman honetan elkarrengandik etekina ateratzen dugu: NILSAk bere zerbitzua berritzeko eta hobetzeko baliabideak lortzen ditu; eta EBk eta bere administrazioek bazkide fidagarri bat izan dezakete, funtsak modu egokian erabiliko direla ziurtatuz. Gainera, NILSAk kudeatutako proiektuek Nafarroari mesede egiteaz gain, erreferentzia  izan daitezke beste eskualde batzuentzat.

Zer azpimarratu nahi zenuke NILSAk egiten dituen proiektuetatik, zure ustez, gehiago ezagutu beharko litzatekeelako?

Nire ustez, NILSAren proiektuen alderdi garrantzitsuenetako bat da enpresari aukera ematen diotela etengabe araudi berrietara egokitzeko, Europa mailan zein maila nazionalean. Uraren sektore hain arautuan, lege-aldaketei aurrea hartzeko gaitasuna funtsezkoa da zerbitzu eraginkorra eta iraunkorra bermatzeko. Hala ere, egokitze-prozesu hori ez litzateke posible izango Europako proiektuen finantzaketarik gabe, proiektu horiek laguntza ekonomikoa eskaintzen baitute estandar zorrotzenak betetzeko behar diren azterketak, obrak eta probak egiteko.

Aitortza handiagoa merezi duen beste puntu bat proiektu horiek eskualde-mailan uraren kudeaketan duten eragina da. Askotan, herritarrak ez dira jabetzen hondakin-uren tratamenduaren atzean dagoen lan guztiaz. Europako proiektuek aukera ematen diote NILSAri zerbitzu horiek etengabe hobetzeko, ingurumen-inpaktua minimizatuz eta eskura dauden baliabideak optimizatuz. URAMUGA bezalako ekimenak, mugaz gaindiko lankidetza sustatzen dutenak, argi eta garbi erakusten dute Europako funtsek nola lagun dezaketen uraren gobernantza eta hura behar bezala kudeatzeko behar den azpiegitura hobetzen.

Azkenik, azpimarratu behar da proiektu horiek Nafarroako Gobernuaren sozietate publikoari mesede egiteaz gain, ezagutza eta metodologiak ere sortzen dituztela, beste entitate eta administrazio publiko batzuek balia ditzaketenak. Ekimen bakoitzean lortutako esperientzia baliotsua da etorkizuneko ezarpenetarako, eta beste eskualde batzuek uraren kudeaketa eraginkorrago eta jasangarriago bati bide emateko Nafarroak dituen arrakastetatik eta erronketatik ikasteko aukera eskaintzen du: emaitzen kapitalizazioa da POCTFEA programek mugitzen duten motorretako bat.

Zer eragin dute lan egiten duzun proiektuek herritarren bizitza praktikoan?
 
URAMUGAk eragin zuzena du herritarren bizi-kalitatean, Espainia eta Frantzia arteko mugaz gaindiko eremuan uraren kudeaketa hobetzen laguntzen baitu. Azterlanen eta azpiegitura-obren bidez, proiektuaren helburua da saneamendu-sistemek modu egokian funtzionatzea eta ur-hornidura fidagarria izatea, eskualdeko ibaietan isurketa kutsatzaileak saihestuz. Giza kontsumorako uraren kalitatea hobea dela esan nahi du horrek, eta ekosistema urtarrak gehiago babesten direla, funtsezkoak baitira biodibertsitaterako eta lurraldearen ongizaterako.

Gainera, uraren zikloaz arduratzen diren administrazioen arteko koordinazioa hobetu nahi du mugaren bi aldeetan. Herritarrek sistema eraginkorragoa eta erresilienteagoa izan dezaketela esan nahi du horrek, larrialdi-egoerei hobeto erantzun eta eskura dauden baliabideak optimizatu ahal izateko. Klima-aldaketaren testuinguruan, muturreko fenomeno meteorologikoek uraren eskuragarritasunari eta kalitateari eragin diezaioketenean, abantaila nabarmena da mugaz gaindiko kudeaketa ondo egituratua izatea.

Azkenik, proiektuak hezkuntza- eta kontzientziazio-osagai bat ere badu. Hainbat ekimenen bidez, herritarrak uraren kudeaketa jasangarriaren garrantziaz eta uraren ingurumen-inpaktua murrizteko beharraz sentsibilizatu nahi dira. 

Zure ustez, POCTEFA funtsak eraginkorrak izaten ari dira sortu ziren helbururako: Espainia, Frantzia eta Andorrako lurralde mugakidearen garapen jasangarria sustatzea?
 
Uste dut erakutsi dutela integrazioa eta garapen jasangarria bultzatzeko tresna eraginkorra direla. POCTEFA proiektuen edizio hauetan zehar, eta seigarren belaunaldian gaude jada, funts horiei esker, hainbat arlotako proiektuak finantzatu ahal izan dira: hezkuntza, ingurumena, enplegurako sarbidea, turismoa, ekonomia… Nafarroan, adibidez, EuroVelo 3 bidearen Iparraldetik eta Nafarroatik pasatzen den zatia bezalako azpiegiturak finantzatu ahal izan dituzte, edo turismo gastronomikoa sustatzeko proiektuak.

Gainera, gure arloan, 2012an Ainhoako araztegiaren eraikuntza finantzatu zuten, Frantziako lurraldean. Araztegi horri esker, Dantxarineko Bentak auzoaren saneamendua egiten da eta auzo horietako saneamendu-sistemaren hobekuntza nabarmena ekarri zuen.

Hala ere, funts horien eraginkortasuna ez da soilik finantzatutako proiektu kopuruaren arabera neurtzen, baita lurraldean duten benetako eraginaren eta epe luzera egiturazko aldaketak sortzeko duten gaitasunaren arabera ere. Ildo horretan, uste dut konplexutasun burokratikoak eta herrialdeen arteko araudien arteko desberdintasunek zenbait proiektu egitea moteldu dezaketela, eta horrek administrazioen arteko koordinazioa hobetzera eta kudeaketa-prozedurak optimizatzera behartzen duela.
 
Nola ikusten duzu Nafarroa Espainiako testuinguru orokorrean Europako proiektuei dagokienez?

Nafarroak kokapen nabarmena du Estatuaren barruan Europako proiektuak erakartzeari eta gauzatzeari dagokionez. Mugako lurraldea den aldetik, abantaila estrategikoa du mugaz gaindiko lankidetza-programetara iristeko, eta, horri esker, funtsezko ekimenak bultzatu dira uraren kudeaketan, garraioan eta berrikuntza teknologikoan. Gainera, Nafarroak Europako beste finantzaketa-programa batzuk baliatzen jakin izan du epe luzera lehiakortasuna eta jasangarritasuna indartuko duten proiektuak garatzeko.

Nire ustez, Foru Erkidegoaren indarguneetako bat sektore publikoa, pribatua eta unibertsitate-sektorea integratzen dituzten proiektuak artikulatzeko duen gaitasuna da, funtsak eraginkortasunez exekutatzen laguntzen duten sinergiak sortuz. Eskualdeko unibertsitateek, ikerketa-zentroek eta enpresa teknologikoek funtsezko zeregina izan dute zentzu horretan, eta proposamen berritzaileak garatu dituzte, eta horiek, lurraldea erreferente gisa kokatzen dute ekonomia zirkularra, energia berriztagarria eta prozesu industrialen digitalizazioa bezalako arloetan. 

Zure ustez, zein eragin izango du 2027an POCTEFA funtsak aldi baterako amaitzeak?

Programa 2027an amaitzen da, nahiz eta 2025ean onartzen diren azken proiektuak urte horretatik aurrera amaitu ahal izango diren. NILSA dagoeneko proiektu berriak prestatzen ari da azken deialdi berri honetan aurkeztu ahal izateko, baina une honetan EB erakusten ari den noraezarekin, oso litekeena da lurraldeak garatzeko Europako funtsek gutxitzea 2027tik aurrera. Horrek azpiegitura partekatuen garapena moteltzea, berrikuntzan inbertsio txikiagoa egitea eta lurralde-integrazioko proiektuak murriztea ekar lezake. 

Badago galdetu ez dizugun eta jendeak ezagutzeko kontatu nahiko zenukeen zerbait?

Dena esanda dagoela esango nuke!

Laburpen-esaldia:
Mugaz haraindiko arroetako uraren zikloaren kudeaketa jasangarria eta baterako gobernantza.

Nafarroako bazkideak: Baztan, Bera, Lesaka, Luzaide/Valcarlos eta Urdazubi/Urdax udalerrietako udalak. 
Beste bazkide batzuk: Communauté d'Agglomération Pays Basque (CAPB), Txingudiko Zerbitzuak (TxinZer)
Deialdia: POCTEFA 2021-2027
Gauzatzeko epea: 2024/01/01 - 2026/12/31
Aurrekontua, guztira: 3.627.435,74 €
NILSAren aurrekontua: 690.050,00 €
Dirulaguntzak: % 65 FEDER (448.532,50 €)

NILSAko parte-hartzaileak:

• Imanol Sinde (bere lanaldiaren % 100 - 1.592 ordu)
• José Chérrez (% 50 - 796 ordu)
• Unai Sagaseta (% 20 - 318,4 ordu)